Baza wiedzy

Dlaczego multisensoryka działa?
Nauka przez zmysły w praktyce szkolnej

Multisensoryka to metoda angażująca jednocześnie wiele zmysłów w procesie nauki i poznawania świata. Przybiera formę ukierunkowanej zabawy, która wspiera rozwój mózgu i integrację sensoryczną. Zajęcia dostarczają różnorodnych bodźców, stymulując wszystkie zmysły: wzrok, dotyk, węch, słuch, smak, a także czucie głębokie i równowagę.

Multisensoryka – co to jest?

Multisensoryka to podejście, które angażuje jednocześnie różne zmysły – wzrok, słuch, dotyk, smak, węch, a także zmysł równowagi i propriocepcji (czucie głębokie). Celem multisensoryki jest wzmacnianie procesu nauki i rozwoju poprzez dostarczanie bodźców, które stymulują różne obszary mózgu. Dzięki temu dzieci oraz osoby dorosłe mogą lepiej przyswajać nowe informacje, rozwijać zdolności sensoryczne i poprawiać zdolność integracji bodźców.

W praktyce multisensoryka może przybierać formę zabaw, ćwiczeń czy aktywności, które angażują wiele zmysłów jednocześnie, np. poprzez dotykanie różnych tekstur, słuchanie różnych dźwięków, oglądanie kolorowych obrazów, a także rozpoznawanie zapachów i smaków. Wykorzystanie multisensorycznych metod w edukacji, zwłaszcza u dzieci, ma na celu wspieranie ich wszechstronnego rozwoju oraz poprawę zdolności koncentracji i uczenia się.

Multisensoryczny rozwój dziecka

Zajęcia multisensoryczne mają charakter:

• Rozwojowy – wszechstronnie wspierają rozwój dziecka.
• Profilaktyczny – zapobiegają powstawaniu deficytów sensorycznych, wynikających z deprywacji sensorycznej (braku wystarczającej liczby różnorodnych bodźców niezbędnych do prawidłowego rozwoju).
• Przesiewowy – prowadzący może wstępnie określić sensoryczny profil dziecka, rozpoznając, czy maluch poszukuje lub unika określonych bodźców sensorycznych. Jest to pierwszy krok w diagnozowaniu zaburzeń integracji sensorycznej.
• Edukacyjny – rodzice i opiekunowie uczą się, jak prawidłowo stymulować zmysły dziecka poprzez proste zabawy i aktywności.
• Zabawowy – zajęcia prowadzone są w formie zabawy.
• Skupiony na procesie – priorytetem zajęć jest sama zabawa i doświadczanie, a nie wykonanie konkretnego zadania, np. pracy plastycznej.

Multisensoryka dla dzieci – jak wyglądają zajęcia?

Zajęcia multisensoryczne dla dzieci są zazwyczaj bardzo urozmaicone i przynoszą uczestnikom wiele radości oraz korzyści.

Zajęcia obejmują:

• zajęcia muzyczne i śpiewanie piosenek, a także radosne zabawy ruchowo-muzyczne oparte na różnych metodach umuzykalniania dzieci,
• zabawy z ciekawymi rekwizytami, takimi jak pompony, piórka, chusta animacyjna, sensoryczne pudełka, zapachowe woreczki, tunel i inne,
• wspólne zabawy z materiałami sensorycznymi dostosowanymi do wieku i możliwości grupy,
• aktywności ruchowe wspierające rozwój motoryki,
• przestrzeń dla rodziców i opiekunów do dzielenia się doświadczeniami oraz uzyskiwania wsparcia,
• inspirację dla rodziców, w jaki sposób bawić się z dziećmi w domu, aby dbać o ich rozwój i wzmacniać więzi,
• aktywności, które umożliwiają maluchom odkrywanie świata i wzmacnianie więzi z opiekunem.

Multisensoryka – zabawy i gry

Zabawy sensoryczne nie muszą być wykonywane tylko w gabinetach integracji sensorycznej lub specjalnie do tego przygotowanych salach, ale także w domu lub w szkole. Jakie zabawy multisensoryczne warto wypróbować?

1. Zabawa w „dotykową skrzynkę”

   Dzieci wkładają ręce do pudełka, w którym znajdują się różne materiały (np. piasek, wata, kamyczki). Ich zadaniem jest odgadnięcie, co znajduje się w środku, używając tylko dotyku.

2. Malowanie palcami

   Dzieci używają palców do malowania na papierze. Mogą eksperymentować z różnymi farbami i fakturami, rozwijając zarówno zmysł dotyku, jak i wzroku.

3. Bajki dźwiękowe

   Dzieci słuchają opowieści, do której dołączane są różne dźwięki (np. odgłosy natury, zwierząt). Dzięki tym bodźcom rozwija się ich wyobraźnia, słuch i zdolności koncentracji.

4. Tęczowy tunel

   Dzieci wchodzą do kolorowego tunelu, który może mieć różne faktury na ścianach. Oprócz zabawy ruchem, angażują wszystkie zmysły: dotyk, wzrok i słuch.

5. Poszukiwanie skarbów

   W piasku lub mące dzieci szukają ukrytych przedmiotów (np. muszli, nasion). Zmysł dotyku jest tu połączony z elementem zabawy edukacyjnej i poznawania przedmiotów. Dodatkowo można dzieciom zakryć oczy, aby odgadywały, co mogły znaleźć.

6. Zabawy dźwiękowe z instrumentami

   Dzieci grają na prostych instrumentach jak bębenki, tamburyna czy trójkąty. W tej zabawie rozwijają słuch, koordynację ruchową oraz wrażliwość na dźwięki. Można ją wykonać podczas lekcji muzyki.

7. Tylko zapachy!

   Dzieci wąchają różne zapachy (np. przyprawy, owoce, kwiaty) i próbują je rozpoznać. Ta zabawa angażuje węch i pamięć zapachową.

8. Masaż sensoryczny z piłkami

   Dzieci bawią się piłkami sensorycznymi, które mają różne tekstury. Używają ich do masowania ciała lub innych przedmiotów. Zabawa rozwija zmysł dotyku, propriocepcji i równowagi.

9. Zabawy smakowe

   Dzieci próbują różnych smaków (słodkie, kwaśne, gorzkie, słone) na małych kawałkach owoców lub warzyw. Zmysł smaku łączy się z zabawą edukacyjną.

10. Zabawa w sensoryczny spacer

    Dzieci biorą udział w spacerze, podczas którego muszą zidentyfikować różne zapachy, dźwięki i tekstury, np. dotykając liści, nasłuchując śpiewu ptaków lub czując zmieniającą się temperaturę powietrza.

Każda z tych zabaw rozwija inne zmysły, ale jednocześnie angażuje ich więcej, co sprzyja lepszej integracji sensorycznej i wspiera rozwój dziecka.

Multisensoryka w szkole

Multisensoryczne nauczanie ma szczególne znaczenie w edukacji dzieci, szczególnie tych z trudnościami w nauce, jak dzieci z dysleksją, ADHD czy zaburzeniami sensorycznymi. Podejście to pozwala na lepszą integrację sensoryczną, co jest kluczowe w procesie edukacji, ponieważ uczniowie o różnych potrzebach i umiejętnościach mogą korzystać z różnorodnych metod nauki dostosowanych do ich indywidualnych preferencji sensorycznych. Dzięki zaangażowaniu wielu zmysłów uczniowie mogą lepiej zapamiętywać informacje, tworzyć trwalsze połączenia neuronowe w mózgu i rozwijać swoje zdolności poznawcze.

W praktyce multisensoryczne podejście w szkole może obejmować różnorodne techniki i narzędzia. Nauczyciele mogą wykorzystywać materiały:

• dotykowe, takie jak różne tekstury (np. piasek, materiały o różnej gładkości),
• dźwięki (np. muzyka, odgłosy natury),
• zapachy (np. zapachy roślin, przypraw),
• bodźce wzrokowe (np. kolorowe ilustracje, filmy edukacyjne).

Zastosowanie multisensoryki na różnych przedmiotach

Zajęcia multisensoryczne mogą przybierać formę zabaw edukacyjnych, gier, eksperymentów, prac plastycznych i aktywności ruchowych. Dzieci uczące się liczenia mogą korzystać z kolorowych klocków, które angażują zmysł dotyku, wzroku i równocześnie rozwijają umiejętności matematyczne. Z kolei w nauce czytania i pisania nauczyciele mogą stosować specjalne płyty dotykowe z literami, na których uczniowie piszą palcem, co angażuje zarówno zmysł dotyku, jak i wzroku. W ten sposób proces nauki staje się bardziej dynamiczny, interaktywny i angażujący.

Multisensoryka jest także stosowana w nauce przedmiotów, takich jak geografia, biologia czy chemia, gdzie uczniowie mogą dotykać, wąchać i nawet smakować różne substancje, aby lepiej zrozumieć zagadnienia. W nauce o roślinach dzieci mogą sadzić rośliny i dotykać różnych rodzajów gleby, co pozwala im na lepsze zrozumienie procesów zachodzących w naturze, a także dotykać kory, liści itp.

Multisensoryka w szkole a rozwój emocjonalny

Ważnym aspektem multisensoryki w szkole jest także jej wpływ na rozwój emocjonalny uczniów. Angażowanie zmysłów w procesie nauki może pomóc dzieciom w redukcji stresu, zwiększeniu pewności siebie i poprawie samopoczucia. Zabawy sensoryczne i różnorodne bodźce pomagają uczniom czuć się bardziej komfortowo, a także lepiej radzić sobie z trudnościami, które mogą napotkać w trakcie nauki.

Multisensoryka w szkole to nie tylko metoda nauczania, ale także sposób na stworzenie bardziej otwartego i przyjaznego środowiska edukacyjnego, w którym uczniowie mogą w pełni rozwijać swoje talenty i umiejętności. Angażowanie wielu zmysłów w proces edukacyjny sprawia, że nauka staje się bardziej efektywna, interaktywna i dostosowana do indywidualnych potrzeb każdego ucznia.

Multisensoryka kurs

Aby lepiej poznać tajniki nauczania multisensorycznego zapraszamy na Certyfikowaną VI Ogólnopolską Konferencję Neurodydaktyczną "Neurotechniki jako odpowiedź na największe wyzwania w pracy nauczyciela", podczas której odbędzie się panel “Uczenie multisensoryczne – jak angażować wiele zmysłów w procesie nauczania?”

Podczas prelekcji przyjrzymy się, w jaki sposób różnorodne bodźce sensoryczne wspomagają uczniów w efektywniejszym przyswajaniu wiedzy oraz długotrwałym jej zapamiętywaniu. Przeanalizujemy, jak integracja wzroku, słuchu, dotyku i ruchu może wzbogacić proces edukacyjny, czyniąc naukę bardziej angażującą i skuteczną. Ponadto zaprezentujemy praktyczne ćwiczenia, które pozwolą na tworzenie inspirujących, multisensorycznych lekcji, stymulujących ciekawość uczniów i zachęcających ich do aktywnego udziału w zajęciach.

To idealne wydarzenie dla nauczycieli na wszystkich etapach nauczania szkolnego, wychowawców, pedagogów szkolnych, pedagogów specjalnych, psychologów szkolnych, dyrektorów placówek oświatowych oraz wszystkich zawodowo związanych ze szkolnictwem.