Kształcenie tradycyjne różni się znacznie od alternatywnego. Szkoła alternatywna jest placówką oświatową, która oferuje uczniom model oparty na odmiennym od tradycyjnego systemie nauczania i wychowania. Odmienność ta polegać może głównie na innych sposobach organizacji nauczania, aranżacji środowiska szkolnego lub strukturach programowych. Szkoła ta ma dużo większe możliwości, gdyż w dużej mierze jej organizacja jest finansowana z prywatnych środków rodziców. Poniższy materiał zawiera wiele informacji dotyczących sposobów wdrożenia elementów edukacji alternatywnej do publicznych szkół.
Współczesny nauczyciel musi sprostać wielu wymaganiom. Do jego podstawowych obowiązków nie należy wyłącznie realizacja podstawy programowej i planu dydaktyczno-wychowawczego według tygodniowego rozkładu zajęć. Oczekuje się od niego, by w ramach wspomagania rozwoju psychofizycznego uczniów, ich zdolności i zainteresowań, organizował przestrzeń edukacyjną wspierającą proces skutecznego uczenia się, rozpoznawał potrzeby podopiecznych i udzielał im pomocy w przezwyciężaniu niepowodzeń szkolnych. Równie ważne jest wzbogacanie własnego warsztatu pracy przedmiotowej i wychowawczej, a także nieustanne „nadążanie” za nowinkami technologicznymi w celu ich efektywnego wykorzystania w codziennej pracy dydaktycznej. Współczesny pedagog powinien też stosować takie metody pracy, które zwiększą zaangażowanie uczniów i sprawią, że staną się oni aktywnymi uczestnikami nauczania.
Neurodydaktyka zakłada, że pewne metody nauczania i techniki uczenia się są efektywniejsze od innych, ponieważ w większym stopniu odpowiadają ukształtowanym w toku ewolucji potrzebom i preferencjom ludzkiego mózgu. Wyniki dotychczasowych badań nad rozwojem mózgu wydają się bardzo obiecujące – nic więc dziwnego, że zwróciły one uwagę osób związanych z edukacją. Magdalena Goetz podkreśla, że okres wzmożonej fascynacji tym narządem datuje się na ostatnie dziesięciolecie XX wieku, które ogłoszono w świecie nauki „dekadą mózgu”. To właśnie w tym czasie przeprowadzono najwięcej przełomowych badań nad mózgiem człowieka. Dzięki tym odkryciom naukowcy zaczęli lepiej rozumieć proces uczenia się i zapamiętywania, przetwarzania informacji, przekształcania się i rozwoju mózgu od okresu prenatalnego, przez narodziny, aż do śmierci.
Z najnowszych badań nad pracą mózgu wynika, że przyswajane informacje można przetwarzać na różnych poziomach – im głębiej je przetwarzamy, tym lepiej je rozumiemy i zapamiętujemy. Przetwarzanie wiadomości jest natomiast tym głębsze, im więcej różnych operacji umysłowych wykonuje się na danym materiale. Metody aktywizujące uczniów podczas lekcji powinny więc opierać się na manipulowaniu przyswajanymi informacjami, przetwarzaniu ich i stosowaniu w różnych kontekstach. Najskuteczniejsze metody nauczania to te, które angażują różne zmysły ucznia – wzrok, słuch i motorykę. Rezultatem wielopoziomowego przetwarzania informacji jest wytworzenie się znacznie większej liczby nowych połączeń neuronalnych niż w sytuacji, gdy tego samego materiału uczeń uczy się mechanicznie, na pamięć.